18 Listopada 1991 roku
W tym dniu zakończyło się trwające od 25 sierpnia Oblężenie Vukovaru, pięknego, barokowego miasta, o którym pierwsze wzmianki pojawiały się już w XIII wieku. Za czasów Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii miasto było zamieszkane przez społeczność Chorwacko-Serbską, liczyło 45 tysięcy mieszkańców i było centrum kulturowym i przemysłowym Wschodniej Sławonii. Vukovarski port był jednym z ważniejszych na Dunaju, planowano nawet zbudowanie kanału śródlądowego, łączącego miasto z Bosanskim Šamacem.
25 czerwca 1991 roku Chorwacja odłączyła się od SFRJ, co populacja serbska odebrała jako akt wrogości. Podjudzani przez Slobodana Miloševica i dowództwo Jugosłowiańskiej Armii Ludowej
zaczęli przejawiać niechęć i nienawiść do Chorwatów. Sam region Vukovaru znajdował się w kryzysie politycznym. Wiodąca partia chorwacka, Chorwacka Unia Demokratyczna, nie miała fizycznej władzy nad regionem, ponieważ w wyborach z 1990 zdobyli żadnego z 5 mandatów. W czerwcu 1990 r. Zgromadzenie Większości serbskiej gminy Vukovar odmówiło przyjęcia nowej konstytucji Chorwacji, uznającej Republikę Chorwacji za niepodległe i suwerenne państwo. Partią dominującą w sejmiku miejskim była Liga Komunistów Chorwacji. Slavko Dokmanović, Serb, z zawodu inżynier rolnictwa, został wybrany na przewodniczącego sejmiku miasta Vukovar. Wiosną 1991, serbskie organizacje paramilitarne zaczęły organizować się we wschodniej Sławonii.
Samego miasta, stojącego na drodze JAL planującej w 7 dni rozbić Chorwację broniło 1800 - 2000 ludzi z Chorwackiej Gwardii Narodowej, Armii Chorwacji, Policji i Sił Samoobrony. Przed upadkiem miasta 6700 ochotników walczyło po stronie Chorwacji na obszarze wokół Vukovaru. Obrońcy posiadali 26 czołgów i transporterów opancerzonych, 52 armaty do 100 mm i 32 powyżej 100 mm oraz 68 moździerzy.
Połączone Siły Zbrojne Republiki Serbskiej Krajiny i JAL stanowiły w przybliżeniu 30 000 ludzi, a w momencie upadku miasta aż 80000. Siły Serbskie posiadały 1600 czołgów i transporterów, 980 dział artyleryjskich, 750 wyrzutni i 350 dział przeciwlotniczych. Po stronie serbskiej w walce brał również udział elitarny oddział "Tygrysy Arkana" .
Po trzech miesiącach walki, 15 listopada Vukovar został okrążony, a 16 listopada siły Serbskie rozpoczęły ostateczny szturm na miasto. Armia Chorwacka została odcięta i jedyne co mogła to ostrzeliwać pozycje serbskie i bezradnie przyglądać się masakrze. Siły chorwackie w mieście, na krótko odpierające przeciwnika znajdowały w piwnicach zamordowanych cywili, co było przedsmakiem do tego co spotka ludność po upadku obrony miasta, który nastąpił 18 listopada. Obrońcy, mimo przewagi Serbów bronili zaciekle swojego miasta, lecz oddziały zmotoryzowane JAL przebiły się do Centrum, a pozostałe oddziały zaczęły likwidować pozostałe ogniska oporu.
Los jeńców i cywili w zdobytym Vukovarze był niezwykle straszny. Prawie wszyscy zostali zmasakrowani, a dziennikarze przybywający do miasta widzieli ulice pełne ciał Chorwatów. Filmowali i nagrywali serbskie oddziały śpiewające "Slobodane, Slobodane, šalji nam salate, biće mesa, biće mesa, klaćemo Hrvate!" - "Slobodan, Slobodan, przyślijcie nam sałatki, będzie mięso, będzie mięso, mordujemy Chorwatów!"
Jednak najgorszy los spotkał wszystkich przebywających w Vukovarskim szpitalu. Oddziały Serbskie wchodzące do budynku strzelały wprost do ciężko rannych obrońców i cywili. Pozostałych 255 lżej rannych Chorwatów, przedstawicieli nieserbskiej narodowości i personel medyczny przewieziono na fermę świń w miejscowości Ovčara, 5 km na południe od Vukovaru. Tam ich bito i torturowano, a w nocy z 20 na 21 listopada serbscy żołnierze zaczęli wywozić ofiary w 10 i 20 osobowych grupkach, gdzie je rozstrzeliwano, a ciała wrzucano do masowego grobu. Jedna osoba zdążyła uciec z ciężarówki jadącej na to miejsce, stąd znany jest przebieg wydarzeń, a grób został odnaleziony rok później przez misję ONZ pod przywództwem Tadeusza Mazowieckiego.
W 1996 roku śledczy z Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii ekshumowali wszystkie ciała i dzięki badaniom antropologicznym oraz analizie znalezionych przedmiotów i ubrań udało się zidentyfikować prawie wszystkie ciała.
Vukovar wrócił do Chorwacji dopiero w 1998 roku. Obrona miasta obrosła w legendę, nazwano je miastem-bohaterem i wpisano na listę Narodowych Świętości Chorwacji, a w listopadzie 2010 prezydent Serbii Boris Tadić przybył do miasta i przeprosił w imieniu swego państwa za dokonane w 1991 zbrodnie – złożył także kwiaty w miejscu masakry pacjentów szpitala.
Obecnie Vukovar dalej się odbudowuje, powstaje na przykład nowe centrum miasta, którego symbolem stała się wieża ciśnień, którą postanowiono pozostawić uszkodzoną ku pamięci bolesnych wydarzeń trzech miesięcy 1991 roku.
Budynek w Ovčarze, gdzie przetrzymywano jeńców ze szpitala
Serbskie czołgi w Vukovarze 18 listopada 1991 roku
Jugosłowiański M-84 zniszczony na minie położonej przez Chorwatów
Czetnicki ochotnik w oddziałach serbskich, Vukovar
Chorwatka zmuszona do opuszczenia miasta, zdjęcie zrobiono 3 dni po jego zdobyciu przez Serbów
Członkowie Chorwackich Sił Samoobrony - obrońcy miasta
#historia #ciekawostkihistoryczne #balkany #chorwacja #serbia 
oczywiście w momencie kiedy sytuacja eskaluje do kolejnej wojny 
