The Fine Art of Baloney Detection - Carl Sagan ---> czyli Subtelna sztuka wykrywania bujdy. Według Carla Sagana.
Ten znany astronom napisał swego czasu fantastyczny tekst, którego część tutaj wklejam oraz podaję link.
http://www.inf.fu-berlin.de/lehre/pmo/eng/Sagan-Baloney.pdf
Dedykuję ten tekst szczególnie wszystkim lurkom. (tłumaczenie za Google- wiec sory za ewentualne pomyłki)
Wklejam tutaj najważniejsze 9 punktów ( zasad), którymi należy się kierować aby racjonalnie myśleć.
· Tam, gdzie to możliwe, musi istnieć niezależne potwierdzenie „faktów”.
· Zachęcanie do merytorycznej debaty na temat dowodów przez znających się na rzeczy zwolenników wszystkich punktów widzenia.
· Argumenty autorytetów mają niewielką wagę — „autorytety” popełniały błędy w przeszłości. Mogą popełnić je ponownie w przyszłości. Być może lepiej byłoby powiedzieć, że w nauce nie ma autorytetów; są tylko eksperci.
· Stwórz więcej niż jedną hipotezą. Jeśli jest coś do wyjaśnienia, pomyśl o wszystkich różnych drogach
którym można by to wytłumaczyć. Następnie pomyśl o testach, za pomocą których możesz systematycznie obalać każdą z nich
Co przetrwa? Hipoteza, która opiera się obaleniu w tej darwinowskiej selekcji.
Wiele hipotez roboczych ma znacznie większe szanse na to, że któraś będzie zawierać właściwą odpowiedź, niż gdybyś miał po prostu
iść z pierwszym pomysłem, który wpadł Ci w oko.*
· Staraj się nie przywiązywać zbytnio do hipotezy tylko dlatego, że jest twoja. To tylko stacja przesiadkowa w pogoni za wiedza.
Zastanów się, dlaczego podoba ci się ten pomysł. Porównaj to uczciwie z alternatywami. Zobacz, czy możesz znaleźć
powody jej odrzucenia. Jeśli ty tego nie zrobisz, zrobią to inni.
· Kwantyfikuj. Jeśli cokolwiek co wyjaśniasz, ma jakąś miarę, jakąś wielkość liczbową to
będziesz w stanie znacznie lepiej rozróżniać konkurencyjne hipotezy. To, co jest niejasne i rozmyte, jest
otwarte na wiele wyjaśnień. Oczywiście istnieją prawdy, których należy szukać w wielu niejasnych kwestiach, ale odnalezienie ich jest większym wyzwaniem.
· Jeśli istnieje łańcuch argumentów, każde ogniwo w łańcuchu musi działać (w tym przesłanka) — nie tylko większość
ich.
· Brzytwa Ockhama. Ta wygodna praktyczna zasada pomaga nam, gdy mamy do czynienia z dwiema hipotezami. Lepiej wybrać prostszą hipotezę.
· Zawsze pytaj, czy hipotezę można, przynajmniej w zasadzie, sfalsyfikować. Twierdzenia niesprawdzalne,
niefalsyfikowalne, nie są wiele warte. Musisz być w stanie sprawdzić twierdzenia.
Zagorzali sceptycy muszą mieć szansę podążania za twoim tokiem rozumowania, powielania twoich eksperymentów i
sprawdzania, czy uzyskają ten sam wynik.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Szczególnie ważne jest też rozpoznawanie błędów argumentacyjnych. Zwłaszcza gdy mamy do czynienia z propagandą.
" Chciałem to zadedykować @lampart ale chyba się skasował. " wklejam kilka przykładów, ale sugeruje poczytać o innych rodzajach i przykładach.
Za: http://mikroakademia.pl/turniej-debat-oksfordzkich/najczesciej-popelniane-bledy/
Argument ad hominem – argument skierowany jest przeciwko osobie, a nie temu, co ona mówi.
Przykład:
Nie ma Pan racji, podobnie jak wszyscy uczniowie.
Błąd argumentowania z autorytetu – użycie na potwierdzenie jakiejś tezy tylko opinii eksperta.
Przykład:
Za sto lat grozi nam przeludnienie, gdyż tak twierdzi dr Kowalski z Sopockiej Szkoły Wyżsej.
Argumentowanie z ogólnej opinii – użycie ogólnej, obiegowej opinii na potwierdzenie tezy.
Przykład:
Nie da się nigdy nie uderzyć dziecka. Przyznają to wszyscy rodzice.
Argument oparty na tradycji – stwierdzenie, że dany pogląd jest słuszny, ponieważ tak było od lat.
Przykład:
Wybory do Samorządu Uczniowskiego powinny odbywać się w maju, ponieważ tak było zawsze.
Argument ad ignorantiam – odwołuje się do niewiedzy dyskutantów. Za jego pomocą możemy udowodnić, że dane twierdzenie jest prawdziwe, ponieważ nie istnieją żadne racje, które mogłyby je obalić.
Przykład:
Bóg istnieje, bo nie ma żadnych dowodów na to, żeby było inaczej.
Argument oparty na pochopnych wnioskach – przekonanie o słuszności tezy na podstawie jednego dowodu.
Przykład:
Tylko w dwóch krajach na świecie wprowadzono podatek liniowy, nie może być to więc dobre rozwiązanie.
Argument dicto dimpliciter – dokonywanie nadmiernych uogólnień; brak dokładnego sprecyzowania uogólnienia.
Przykład:
Trzeba pić mleko, bo mleko jest zdrowe.
Błąd kompozycji – założenie, że jeśli coś jest prawdziwe dla pewnej części, to musi być również prawdziwe dla całości.
Przykład:
Poziom nauczania w tym gimnazjum jest opłakany. Tak jest ze wszystkimi państwowymi szkołami w naszym mieście.
Błąd podziału – założenie, że jeśli coś jest prawdziwe dla całości, musi być również prawdziwe dla jej części.
Przykład:
Kibice są wandalami; Krzysiek jest kibicem, więc z pewnością jest przestępcą.
Argument post hoc – znajdowanie związków przyczynowo-skutkowych tam gdzie one w rzeczywistości nie zachodzą.
Przykład:
Za każdym razem, gdy jedziemy w góry, pogoda się psuje; z całą pewnością przywozimy ze sobą deszcz.
Fałszywa analogia – porównywanie ze sobą zjawisk, które są do siebie podobne tylko pod pewnymi względami.
Przykład:
Zarówno aktorzy, jak i zawodowi politycy, występują publicznie, wygłaszając mowy. Aktorzy muszą się jednak uczyć swojego tekstu na pamięć, lecz politycy mogą korzystać z kartek, ekranów. Oni również powinni wygłaszać swoje przemówienia z pamięci.
Błąd non sequitur – niezgodność pomiędzy przesłankami danego argumentu a jego wnioskiem.
Przykład:
Kinga mówi doskonale po francusku. Jego rodzice muszą być bogaci, bo na pewno wysyłali ją na prywatne lekcje tego języka.
Argument ad misericordiam (odwołujący się do litości) – dyskutant porzuca właściwy spór, starając się odwołać do naszych uczuć. W ten sposób chce wywrzeć na nas presję do zmiany przekonań.
Przykład:
Należy podnieść podatki i rozdać pieniądze biednym, bo inaczej ich dzieci będą głodować.
Argument ad personam – dyskutant porzuca właściwy spór i zaczyna opisywać faktyczne lub rzekome cechy swego przeciwnika. Dodatkowo obrażanie oponenta ma na celu wyprowadzenie go z równowagi, tak by utrudnić mu adekwatne reagowanie na przedstawiane argumenty.
Przykład:
Jak może Pan wypowiadać się na temat stanu wojennego? Przecież miał pan wtedy 5 lat!
#argumentacja #logika #erystyka #fakenews
Ten znany astronom napisał swego czasu fantastyczny tekst, którego część tutaj wklejam oraz podaję link.
http://www.inf.fu-berlin.de/lehre/pmo/eng/Sagan-Baloney.pdf
Dedykuję ten tekst szczególnie wszystkim lurkom. (tłumaczenie za Google- wiec sory za ewentualne pomyłki)
Wklejam tutaj najważniejsze 9 punktów ( zasad), którymi należy się kierować aby racjonalnie myśleć.
· Tam, gdzie to możliwe, musi istnieć niezależne potwierdzenie „faktów”.
· Zachęcanie do merytorycznej debaty na temat dowodów przez znających się na rzeczy zwolenników wszystkich punktów widzenia.
· Argumenty autorytetów mają niewielką wagę — „autorytety” popełniały błędy w przeszłości. Mogą popełnić je ponownie w przyszłości. Być może lepiej byłoby powiedzieć, że w nauce nie ma autorytetów; są tylko eksperci.
· Stwórz więcej niż jedną hipotezą. Jeśli jest coś do wyjaśnienia, pomyśl o wszystkich różnych drogach
którym można by to wytłumaczyć. Następnie pomyśl o testach, za pomocą których możesz systematycznie obalać każdą z nich
Co przetrwa? Hipoteza, która opiera się obaleniu w tej darwinowskiej selekcji.
Wiele hipotez roboczych ma znacznie większe szanse na to, że któraś będzie zawierać właściwą odpowiedź, niż gdybyś miał po prostu
iść z pierwszym pomysłem, który wpadł Ci w oko.*
· Staraj się nie przywiązywać zbytnio do hipotezy tylko dlatego, że jest twoja. To tylko stacja przesiadkowa w pogoni za wiedza.
Zastanów się, dlaczego podoba ci się ten pomysł. Porównaj to uczciwie z alternatywami. Zobacz, czy możesz znaleźć
powody jej odrzucenia. Jeśli ty tego nie zrobisz, zrobią to inni.
· Kwantyfikuj. Jeśli cokolwiek co wyjaśniasz, ma jakąś miarę, jakąś wielkość liczbową to
będziesz w stanie znacznie lepiej rozróżniać konkurencyjne hipotezy. To, co jest niejasne i rozmyte, jest
otwarte na wiele wyjaśnień. Oczywiście istnieją prawdy, których należy szukać w wielu niejasnych kwestiach, ale odnalezienie ich jest większym wyzwaniem.
· Jeśli istnieje łańcuch argumentów, każde ogniwo w łańcuchu musi działać (w tym przesłanka) — nie tylko większość
ich.
· Brzytwa Ockhama. Ta wygodna praktyczna zasada pomaga nam, gdy mamy do czynienia z dwiema hipotezami. Lepiej wybrać prostszą hipotezę.
· Zawsze pytaj, czy hipotezę można, przynajmniej w zasadzie, sfalsyfikować. Twierdzenia niesprawdzalne,
niefalsyfikowalne, nie są wiele warte. Musisz być w stanie sprawdzić twierdzenia.
Zagorzali sceptycy muszą mieć szansę podążania za twoim tokiem rozumowania, powielania twoich eksperymentów i
sprawdzania, czy uzyskają ten sam wynik.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Szczególnie ważne jest też rozpoznawanie błędów argumentacyjnych. Zwłaszcza gdy mamy do czynienia z propagandą.
" Chciałem to zadedykować @lampart ale chyba się skasował. " wklejam kilka przykładów, ale sugeruje poczytać o innych rodzajach i przykładach.
Za: http://mikroakademia.pl/turniej-debat-oksfordzkich/najczesciej-popelniane-bledy/
Argument ad hominem – argument skierowany jest przeciwko osobie, a nie temu, co ona mówi.
Przykład:
Nie ma Pan racji, podobnie jak wszyscy uczniowie.
Błąd argumentowania z autorytetu – użycie na potwierdzenie jakiejś tezy tylko opinii eksperta.
Przykład:
Za sto lat grozi nam przeludnienie, gdyż tak twierdzi dr Kowalski z Sopockiej Szkoły Wyżsej.
Argumentowanie z ogólnej opinii – użycie ogólnej, obiegowej opinii na potwierdzenie tezy.
Przykład:
Nie da się nigdy nie uderzyć dziecka. Przyznają to wszyscy rodzice.
Argument oparty na tradycji – stwierdzenie, że dany pogląd jest słuszny, ponieważ tak było od lat.
Przykład:
Wybory do Samorządu Uczniowskiego powinny odbywać się w maju, ponieważ tak było zawsze.
Argument ad ignorantiam – odwołuje się do niewiedzy dyskutantów. Za jego pomocą możemy udowodnić, że dane twierdzenie jest prawdziwe, ponieważ nie istnieją żadne racje, które mogłyby je obalić.
Przykład:
Bóg istnieje, bo nie ma żadnych dowodów na to, żeby było inaczej.
Argument oparty na pochopnych wnioskach – przekonanie o słuszności tezy na podstawie jednego dowodu.
Przykład:
Tylko w dwóch krajach na świecie wprowadzono podatek liniowy, nie może być to więc dobre rozwiązanie.
Argument dicto dimpliciter – dokonywanie nadmiernych uogólnień; brak dokładnego sprecyzowania uogólnienia.
Przykład:
Trzeba pić mleko, bo mleko jest zdrowe.
Błąd kompozycji – założenie, że jeśli coś jest prawdziwe dla pewnej części, to musi być również prawdziwe dla całości.
Przykład:
Poziom nauczania w tym gimnazjum jest opłakany. Tak jest ze wszystkimi państwowymi szkołami w naszym mieście.
Błąd podziału – założenie, że jeśli coś jest prawdziwe dla całości, musi być również prawdziwe dla jej części.
Przykład:
Kibice są wandalami; Krzysiek jest kibicem, więc z pewnością jest przestępcą.
Argument post hoc – znajdowanie związków przyczynowo-skutkowych tam gdzie one w rzeczywistości nie zachodzą.
Przykład:
Za każdym razem, gdy jedziemy w góry, pogoda się psuje; z całą pewnością przywozimy ze sobą deszcz.
Fałszywa analogia – porównywanie ze sobą zjawisk, które są do siebie podobne tylko pod pewnymi względami.
Przykład:
Zarówno aktorzy, jak i zawodowi politycy, występują publicznie, wygłaszając mowy. Aktorzy muszą się jednak uczyć swojego tekstu na pamięć, lecz politycy mogą korzystać z kartek, ekranów. Oni również powinni wygłaszać swoje przemówienia z pamięci.
Błąd non sequitur – niezgodność pomiędzy przesłankami danego argumentu a jego wnioskiem.
Przykład:
Kinga mówi doskonale po francusku. Jego rodzice muszą być bogaci, bo na pewno wysyłali ją na prywatne lekcje tego języka.
Argument ad misericordiam (odwołujący się do litości) – dyskutant porzuca właściwy spór, starając się odwołać do naszych uczuć. W ten sposób chce wywrzeć na nas presję do zmiany przekonań.
Przykład:
Należy podnieść podatki i rozdać pieniądze biednym, bo inaczej ich dzieci będą głodować.
Argument ad personam – dyskutant porzuca właściwy spór i zaczyna opisywać faktyczne lub rzekome cechy swego przeciwnika. Dodatkowo obrażanie oponenta ma na celu wyprowadzenie go z równowagi, tak by utrudnić mu adekwatne reagowanie na przedstawiane argumenty.
Przykład:
Jak może Pan wypowiadać się na temat stanu wojennego? Przecież miał pan wtedy 5 lat!
#argumentacja #logika #erystyka #fakenews
