Czym są modele mentalne? Zacznijmy od definicji.

Modele mentalne to sposób, w jaki rozumiemy świat. Nie tylko kształtują to, co myślimy i jak rozumiemy, ale także pozwalają dostrzec powiązania i możliwości.

Modele mentalne pomagają ci zrozumieć życie. Na przykład ogólna teoria względności Einsteina to model mentalny, który pomaga ci zrozumieć jak działa wszechświat, podaż i popyt, jak działa gospodarka, teoria konfliktu jak działają wzajemne interesy poszczególnych grup społecznych itd.

Uczenie się nowego modelu mentalnego daje ci nowy sposób patrzenia na świat.

Ich nauka jest kluczowa dla każdego, kto jest zainteresowany jasnym, racjonalnym i skutecznym myśleniem.

Znajdują się w wielu miejsach naszego życia. Psychologia, ekonomia, polityka, fizyka, biologia, myślenie, systemy, wojny itd. W przyszłych wpisach przedstawię najważniejsze z każdej tematyki.

Dla lepszego wprowadzenia dwa myślowe modele.
5 pytań "Dlaczego?"

Zadanie sobie pięć pytań "dlaczego?" na dany temat to świetny sposób, aby wgłębić się w szczegóły i osiągnąć racjonalność.

Metoda “5 dlaczego” może wydawać się zwodniczo prosta. Wymaga one myślenia, inteligentnego zadawania pytań, a także dyscyplinę i wytrwałość w stosowaniu tej metody.

Odpowiedź na jedno pytanie “Dlaczego…” prowadzi do sformułowania następnego pytania “Dlaczego…”.

Pojedyńczy przykład wystarczy, aby to zrozumieć.

„Dlaczego robot się zatrzymał?”

Obwód został przeciążony, co spowodowało przepalenie bezpiecznika.

„Dlaczego obwód jest przeciążony?”

Nie było wystarczającego smarowania na łożyskach, więc zablokowały się.

„Dlaczego nie było wystarczającego smarowania na łożyskach?”

Pompa olejowa robota nie cyrkuluje wystarczającej ilości oleju.

„Dlaczego w pompie nie jest wystarczająca ilość oleju?”

Wlot pompy jest zatkany opiłkami metalu.

„Dlaczego wlot jest zatkany wiórami metalu?”

Ponieważ w pompie nie ma filtra.

Oczywiście nie w każdym przypadku będzie to pięć pytań, w zależności od złożoności tematu tych pytań będzie stosunkowo mniej lub więcej, najważniejsze jest, aby dzięki nim szybko dojść do rozwiązania i/lub otrzymać jak najwięcej wniosków oraz wiedzy.
Myślenie drugiego rzędu

Myślenie pierwszego rzędu przywiązuje większą wagę do natychmiastowego efektu naszych działań i ignoruje późniejszy wpływ. Ta forma myślenia jest skuteczna, gdy musimy podejmować szybkie decyzje bez wysiłku, najczęściej w trywialnych sprawach. Myślenie pierwszego rzędu jest bezpieczne, powierzchowne, reakcyjne, oczywiste, szybkie, łatwe i konwencjonalne, z naciskiem na natychmiastowy wpływ.

Myślenie drugiego rzędu jako model mentalny wymaga wyjścia z naszej strefy komfortu, aby myśleć nieszablonowo. Wymaga przeanalizowania potencjalnego wpływu naszej decyzji na przyszłość. Wymaga postawienia następujących pytań:

W jaki sposób mogę podjąć decyzje z pozytywnymi skutkami złożonymi w przyszłości?

Czy ta decyzja jest atrakcyjna tylko dlatego, że ma natychmiastowy skutek (konsekwencja pierwszego rzędu) pozytywny?

Jaki może być potencjalny minus tej decyzji i później?
Przykład pierwszy.

Twoje dziecko nie umie wiązać butów.

Myślenie pierwszego rzędu: Mam szansę, aby pokazać się jako dobry i opiekuńczy ojciec, zrobię to za ciebie, oszczędzę nam oboje czasu oraz nerwów. Jedyny tego skutek to, że twoje dziecko nie uczy się konfrontować z wyzwaniami, wyręczanie sprawia, że nie zdobywa ono umiejętności.

Myślenie drugiego rzędu: Poświęćmy aktualny czas, abyś mógł się tego nauczyć, pierwsze próby nie zakończą się sukcesem, większość dzieci reaguje smutkiem i złością, gdy coś im nie wychodzi, ale w końcu się uda, więc wraz z czasem twoje dziecko staje się samodzielne i lepiej radzi sobie z problemami.
Przykład drugi.

Zarządzając kryzysem w pracy, menedżer może przyjąć myślenie pierwszego lub drugiego rzędu. Myślenie pierwszego rzędu: robiłem to w przeszłości. Wiem, jak to zrobić o wiele lepiej, niż ktokolwiek inny w zespole. Pozwólcie, że przyjdę i wszystkim się zajmę. Mój zespół może się nauczyć tego później.

Konsekwencja myślenia pierwszego rzędu: menedżer musi interweniować za każdym razem, gdy pojawia się problem, ponieważ nigdy nie daje zespołowi wykazać się samodzielnym rozwiązywaniem problemów. Jest nieustannie zajęty radzeniem sobie z kryzysem i nigdy nie znajduje czasu na rozwój zespołu. Zespół nie czuje się wzmocniony, a ludzie w zespole nie zdobywają praktycznego doświadzcenia.

Myślenie drugiego rzędu: robiłem to w przeszłości. Wiem, jak to zrobić o wiele lepiej niż ktokolwiek inny w zespole. Ale jeśli nadal będę go rozwiązywać, nigdy nie dam szansy swojemu zespołowi na samodzielne przeanalizowanie i rozwiązanie problemów. To doskonała okazja dla mojego zespołu, aby nauczyć się radzić sobie w sytuacjach kryzysowych. Będę dostępny, aby poprowadzić ich przez ten proces. Konsekwencja myślenia drugiego rzędu: W pierwszych kilku przypadkach zespół może mieć problemy i rozwiązanie może zająć nieco więcej czasu. W przyszłości będą jednak lepiej przygotowani do samodzielnego radzenia sobie z takimi problemami. Dzięki temu menedżer będzie miał więcej czasu na efektywne planowanie, które ograniczy liczbę takich sytuacji kryzysowych. Zespół czuje się również zmotywowany i upoważniony do robienia więcej, lepiej. W tym przykładzie myślenie pierwszego rzędu przynosi krótkoterminowe korzyści z długoterminowym negatywnym wpływem. Myślenie drugiego rzędu z początku będzie stwarzało problemy i spowalniało, ale za to przyniesie wiele korzyści na dłuższą metę.
#myslenie #psychologia #frgtn

Jakie są różnice pomiędzy zamkniętym a otwartym umysłem?

W jaki sposób mogę rozpoznać czy mój rozmówca ma otwarty umysł, abym faktycznie mógł wynieść z dyskusji merytoryczne przemyślenia, lub nawet zmienić zdanie na dany temat? Dzięki zdolności ustalania do której grupy należy osoba z którą wdajemy się w wymianę zdań, możemy zaoszczędzić sobie nerwów i cennej energii psychicznej, którą łatwo jest wyczerpać wśród zamkniętych umysłów.

"Denerwować się to mścić się na własnym zdrowiu za głupotę innych." ~Ernest Hemingway
1. Wyzywające idee

Ludzie o zamkniętych umysłach nie chcą, aby ich pomysły były kwestionowane. Zazwyczaj są sfrustrowani, że nie mogą przekonać drugiej osoby, aby się z nimi zgodziła, zamiast być ciekawi, dlaczego druga osoba się nie zgadza. Są bardziej zainteresowane udowodnieniem, że mają rację, niż drogą do słuszności. Oni nie zadają pytań. Chcą ci pokazać, że się mylisz, nie rozumiejąc dokąd zmierzasz. Denerwują się, gdy prosisz ich o wyjaśnienie czegoś. Myślą, że ludzie, którzy zadają pytania, spowalniają ich. Uważają cię za idiotę, jeśli się nie zgadzasz.

Ludzie o otwartych umysłach są bardziej ciekawi, dlaczego jest niezgoda. Rozumieją, że zawsze istnieje możliwość, że mogą się mylić i że warto poświęcić trochę czasu na rozważenie poglądów drugiej osoby. Postrzegają niezgodę jako okazję do poszerzania swojej wiedzy. Nie gniewają się i nie denerwują na pytania; chcą raczej określić, gdzie leży niezgoda, aby móc skorygować swoje błędne przekonania. Zdają sobie sprawę, że bycie poprawnym oznacza zmianę zdania, gdy ktoś inny wie coś czego oni nie wiedzą.
2. Twierdzenia a pytania

Osoby o zamkniętych umysłach częściej wypowiadają się, niż zadają pytania. To są ludzie, którzy siedzą na spotkaniach i są bardziej niż chętni do przedstawienia swoich opinii, ale rzadko będą prosić innych ludzi, aby rozwinęli lub wyjaśnili swoje idee. Zamknięci ludzie myślą o tym, jak mogliby obalić myśli drugiej osoby, zamiast poddawać refleksji swoje myśli. Ludzie o otwartych umysłach naprawdę wierzą, że mogą się mylić; pytania, które zadają, są autentyczne. Wiedzą, że choć mogą mieć opinię na dany temat, to może ona być mniej konkretna, niż kogoś innego. Może są poza swoim kręgiem kompetencji, a może są ekspertami. Niezależnie od tego, zawsze są ciekawi innych perspektyw i odpowiednio ważą swoje opinie.
3. Zrozumienie

Osoby o zamkniętych umysłach koncentrują się bardziej na byciu zrozumianym niż na zrozumieniu innych. Kiedy się z kimś nie zgadzasz, jaka jest ich reakcja? Jeśli szybko przeformułowują to, co właśnie powiedzieli lub, co gorsza, powtarzają, to zakładają, że ich nie rozumiesz, a nie że się z nimi nie zgadzasz. Ludzie o otwartych umysłach czują się zmuszeni widzieć rzeczy oczami innych. Kiedy się z nimi nie zgadzasz to szybko zakładają, że mogą czegoś nie zrozumieć i proszą cię o wytłumaczenie im, gdzie ich zrozumienie jest niepełne.
4. Mogę się mylić, ale…

Zamknięci ludzie mówią takie rzeczy jak: "Mogę się mylić…ale[…]. " To klasyczny znak, który łatwo napotkać w dyskusjach. Często jest to sprytny gest, który pozwala ludziom zachować własne zdanie, jednocześnie przekonując ich, że są otwarci. Jeśli twoja wypowiedź zaczyna się od "Mogę się mylić", to prawdopodobnie powinieneś za nią iść z pytaniem, a nie z twierdzeniem. Osoby o otwartych umysłach wiedzą, kiedy wygłaszać opinie, a kiedy zadawać pytania.
5. Po prostu zamknij się.

Zamknięci ludzie blokują innym mówienie, a jeśli nie mogą tego zrobić to słuchają, ale nie próbują analizować tego co usłyszeli. Oni nie chcą słyszeć niczyich głosów, prócz swojego.
6. Tylko jedna myśl.

Ludzie o zamkniętych umysłach mają problem z utrzymaniem w pamięci dwóch myśli/idei jednocześnie. Właściwie definiuje to cytat Charliego Mungera: "Ludzki umysł jest bardzo podobny do ludzkiego jajka, ludzkie jajko ma urządzenie odcinające. Kiedy jeden plemnik dostaje się do środka, jajko wyłącza się, żeby następna nie mogła się dostać." Nie jest to idealny sposób na myślenie i uczenie się. Ludzie o otwartych umysłach mogą przyjmować myśli innych bez utraty zdolności do efektywnego myślenia – mogą mieć w umyśle dwie lub więcej sprzecznych koncepcji i wracać tam i z powrotem, aby ustalić względne zalety, lub przemyślenia.

"Testem pierwszorzędnej inteligencji jest zdolność posiadania dwóch przeciwstawnych idei jednocześnie i wciąż zachowywania zdolności do funkcjonowania." ~F. Scott Fitzgerald
7. Osobom o zamkniętych umysłach brakuje głębokiego poczucia pokory.

Skąd się bierze pokora? Zazwyczaj z wypadku – wypadku tak pamiętliwego, że nie chcesz go powtórzyć. Jeśli raz nadepniesz na leżące grabie i dostaniesz nimi w twarz, to nie dość, że będziesz na drugi raz ostrożniejszy to w dodatku zaczniesz upominać o to inne osoby. Ludzie o otwartych umysłach podchodzą do wszystkiego z głęboką obawą, że mogą się mylić.

Zdolność do zmiany zdania to cecha ludzi wartościowych. Tempo, w jakim się uczysz i postępujesz w świecie zależy od tego, jak bardzo jesteś chętny do ważenia zalet nowych pomysłów, nawet jeśli instynktownie ich nie lubisz.

Jeśli rozpoznajesz w sobie wzorce zachowań zamkniętego umysłu, nie jesteś sam. Wszyscy jesteśmy gdzieś na kontinuum pomiędzy otwartym i zamkniętym umysłem.
#psychologia #myslenie #spoleczenstwo #madrosc #frgtn