Dzieło odzyskania niepodległości było tym trudniejsze, że mieliśmy przeciwko sobie cały porządek europejski. W istocie, nie mieliśmy w świecie przyjaciół, tak jak nie mamy ich i dzisiaj. Co najmniej od wieku osiemnastego przewagę w Europie mają siły, które nam są wrogie i siły te chcą nas zniszczyć - albo chcą nie dopuścić do naszego odrodzenia - bo widzą w nas państwo katolickie, jeden z filarów Europy katolickiej i pragną, by ten filar był obalony. W szesnastym wieku Europa podzieliła się na dwa obozy, na Europę katolicką i protestancką. Wojny i zmagania polityczne wieku siedemnastego - zwłaszcza wojna trzydziestoletnia, potop szwedzki i zmagania wewnętrzne angielskie - ustanowiły pozorną równowagę polityczną obu obozów, równowagę, która wiodła do stopniowego wyrośnięcia przewagi obozu protestanckiego.

Najbardziej eksponowane filary obozu katolickiego w Europie i świecie to były Polska i Hiszpania. Na nie poszedł główny atak. Polska została w końcu XVIII wieku w całości unicestwiona i potem systematycznym wysiłkiem europejskiej dyplomacji przez 123 lat utrzymywana w niewoli. Hiszpania nigdy nie utraciła niepodległości w swym europejskim gnieździe, ale jej imperium, w którym nie zachodziło słońce, zostało w XIX wieku zniszczone przez rozbicie go na 19 państw i państewek, nominalnie niepodległych, w istocie będących strefą wpływu Anglii i Stanów Zjednoczonych i systematycznym wysiłkom politycznym, gospodarczym, rewolucyjno-spiskowym, a często interwencyjno-wojskowym tych mocarstw utrzymywanych w stanie zewnętrznego skłócenia, wewnętrznej anarchii, kulturalnej ruiny.