Uważanych za nację czysto germańską Holendrów witano w Waffen-SS z otwartymi rękami już na wiosnę 1941 roku. Dowódcą Ochotniczego Legionu Niederlande został mianowany były szef sztabu holenderskich sił zbrojnych - generał porucznik Hendrik Alexander Seyffardt. Ostatecznie udało się sformować trzy bataliony i w styczniu 1942 roku skierowano je na leningradzki sektor frontu wschodniego.
Od marca pełniły służbę bojową w składzie 2.Brygady Piechoty Zmotoryzowanej SS i podczas pierwszej potężnej zimy na froncie rosyjskim zdobyły miano walecznych oddziałów wojskowych Wehrmachtu. Już w marcu jednostka zasłużyła na pochwałę za skuteczne zaatakowanie systemu sowieckich bunkrów. W czerwcu zdobyła wieś Tuchowieci i wzięła tam do niewoli ok. 3000 jeńców - wśród nich generała Andrieja Własowa, który stanął później na czele rosyjskiej ochotniczej armii walczącej przeciwko ZSRR.

Legion pozostawał na froncie leningradzkim przez cały 1942 rok, walcząc u boku legionów norweskiego i belgijskiego, a także łotewskich jednostek SS. Nieco później, w lutym 1943 roku, dowódca legionu, generał Seyffardt, zginął w zamachu zorganizowanym przez holenderski ruch oporu. W kwietniu 1943 roku legion wycofano z frontu, aby rozbudować go do szczebla pełnego pułku, jednak równocześnie 1700 jego żołnierzy o oficerów skierowano do Dywizji Nordland. W maju jednostka doczekała się przemianowania na SS-Freiwilligen Panzergrenadier Brigade Nederland i wkrótce potem otrzymała numer 4. We wrześniu brygada ta znalazła się w Chorwacji, gdzie uczestniczyła w akcjach antypartyzanckich, a w listopadzie jej pułkom nadano honorowe nazwy.
W styczniu 1944 roku licząca podówczas ok. 5500 ludzi brygada powróciła na leningradzki sektor frontu rosyjskiego, tuż przed wielką sowiecką ofensywą. Spychana stale na zachód, z końcem lutego zatrzymała się na linii Narvy, między Zatoką Fińską, a jeziorem Pejpus, gdzie wiosną i latem stoczyła kilka zawziętych bitew. Brygada utrzymywała się na zajmowanych pozycjach obronnych aż do czasu sowieckiej letniej ofensywy, która zdestabilizowała cały niemiecki front wschodni, a sowieckie zagony po wdarciu się nieco dalej na południe na terytorium Litwy zagroziły odcięciem wojsk niemieckich na Łotwie i w Estonii. Brygada, w trakcie potężnego nieprzyjacielskiego natarcia pod koniec lipca, stoczyła, wraz z oddziałami jednostek Nordland i Langemarck, bój na jednym ze wzgórz, z którego została wyparta dwa dni później, zniszczywszy do tego czasu ponad sto czołgów Armii Czerwonej.

Brygada nadal była spychana na południowy zachód przez obszary Estonii, a do października 1944 roku wyczerpane niedobitki Nederland znalazły się w okolicach Lipawy w Kurlandii. W grudniu zapadła decyzja o powiększeniu brygady do szczebla dywizji - powstała 23. SS-Freiwilligen Panzergrenadier Division Nederland. Ocalałych Holendrów ewakuowano przez morze z kotła kurlandzkiego do Szczecina. Po odtworzeniu jednostki na Pomorzu w styczniu i lutym 1945 roku 23. Dywizja, licząca wtedy zaledwie około 2300 żołnierzy, została skierowana do walki w okolicach Stargardu i Szczecina. W końcowych tygodniach wojny Nederland przemieściła się na południe wzdłuż frontu nad Odrą i walczyła na wschodnich podejściach do Berlina - duże straty poniosła pod Furstenwalde. Na początku maja jej niedobitki poddały się Amerykanom pod Magdeburgiem.
#jfe #ss #iiwojnaswiatowa